Circadian.nl

Cortisol in de hoofdrol
Cortisol heeft een hoofdrol als het gaat om chronische ziektes. De invoering van het kunstlicht heeft hier een cruciale rol. Vanaf het moment dat we hierdoor het dag-nachtritme naar onze hand kunnen zetten hebben we een chronische stressfactor voor ons lichaam gecreëerd. Niet alleen ná onze geboorte maar zelfs al daarvoor. Cortisol verhoogt het Wat is cortisol
bij het wakker worden, direct een hoog niveau Cortisol is een hormoon dat ons lichaam het heeft. Gedurende de dag blijft dit op een normaal vermogen van het vermogen geeft om goed met stressvolle situa- niveau om in de avond en nacht af te nemen. ties om te gaan. Het wordt daarom ook wel het Tussen 12 en 2 uur ’s nachts is cortisol op z’n lichaam om beter om anti-stresshormoon genoemd. Ten tijde van laagst. Per dag ligt de productie bij een vrouw stress wordt het cortisolniveau daarvoor rond de 20 mg en bij de man rond de 30 mg.
verhoogd. In de natuur komt dat alleen voor als we moeten vluchten en wanneer we pijn De cortisolproductie is via melatonine nog steeds hebben. Cortisol verhoogt dan ons energieni- gekoppeld aan de hoeveelheid licht. Met één belangrijk verschil: voor de productie maakt het Mensen die basaal weinig cortisol hebben zijn niet uit of dit daglicht betreft of het kunstlicht zeer gevoelig voor stress en hebben vermoeid- dat we sinds bijna anderhalve eeuw hebben. heidsklachten. Cortisol is essentieel voor het Eén van de basisprincipes van cortisol is namelijk leven zodat iemand zonder dit hormoon binnen dat zolang de zon niet ondergaat, de hoeveel- heid cortisol niet afneemt. Deze situatie creëren we door met kunstlicht de dag te verlengen Cortisol werd in 1949 ontdekt door prof. Hench waardoor veel langer dan in de natuur cortisol en zijn medewerkers Kendall en Reichstein, werkzaam aan de Mayo kliniek in de Verenigde Staten. Ze ontvingen hiervoor de Nobel prijs Uiteraard is zo’n bijna permanente staat van voor fysiologie en medicijnen. Na de ontdekking alertheid zeer belastend voor ons lichaam en van cortisol (hydrocortison) en zijn natuurlijke vormt dit een aanmerkelijke chronische stress- voorstof, cortison, is er veel onderzoek gedaan. factor zoals die in de natuur niet voor komt. Ook hun farmaceutische synthetische derivaten als prednison, prednisolon, en de (dex)amethason overdag nodig hebben om waakzaam en ener- giek te zijn wordt in de natuur namelijk alleen een tijdelijke extra hoeveelheid cortisol gepro-duceerd als reactie op incidentele stress.
Cortisol wordt geproduceerd als het licht
is, ook bij kunstlicht
Overdag, of beter gezegd zodra het licht wordt, Cortisol stijgt als reactie op stress
moesten onze verre-verre voorouders alert en Cortisol is één van de belangrijkste elementen waakzaam zijn om de gevaren in de natuur het in de stress-respons en wordt daarom ook wel hoofd te kunnen bieden. Onmiddellijk bij het het anti-stresshormoon genoemd. Mensen met licht worden start daarom de cortisolproductie een laag cortisol gehalte zijn zeer gevoelig voor en stijgt het niveau daarvan. Cortisol verhoogt stress. Cortisol verhoogt het vermogen van het de activiteit, vermindert passiviteit en levert lichaam om beter om te gaan met stress. Onder- Circadian
energie en uithoudingsvermogen. Dit productie- zoek o.a. in Nederland laat zien dat het hormo- ritme zit in onze genen. Voor gezonde personen nale stress systeem al zo’n miljard jaar oud is en geldt nog steeds dat cortisol vroeg in de morgen, zelfs langer bestaat dan het immuunsysteem.
cortisolniveau. Kortdurende cortisol verho- teron) en schildklier (T3 en T4). Zo gaan suiker. In de natuur is dit alleen nodig ging (stress) verbetert de hersenwerking, de bijnieren bij een cortisol tekort meer maar een langdurige verhoging heeft juist En dat gebeurt overdag en niet ’s nachts. een negatief effect op de hersenen en het ductie gaat bij vrouwen ten koste van de Veel cortisol zorgt dan ook vaak voor veel lichaam. Voorbeelden van deze effecten zijn: progesteron. Dit kan o.a. leiden tot haar- durig veel insuline, tot resistentie leiden. • Het gaat de immuun- en ontstekingsre- (ochtend)licht en lichttherapie het cortisol niveau snel met zo’n 50% omhoog kunnen verhoogd aanwezig, maar in de cel en waar termijn leiden tot lichamelijke klachten, brengen. Dat geldt ook voor meditatie en het zijn werk moet doen, niet of heel weinig. • Het beschadigt en vernietigt neuronen In de natuur is de cortisolverhoging als gevolg van stress altijd tijdelijk. Nooit • Het gaat de werking van neurotransmit- natuurwetten dan ook dat je een ‘repro- ductive loser’ bent; je genen zijn het niet het daglicht een chronische stressfactor Symptomen bij een hoog cortisol
kunnen we begrijpen dat dit een constant van de natuur tot ‘reproductive loser’. Enkele kenmerken van cortisol
• Laat het hart sneller slaan waardoor Te weinig cortisol
Bij emotioneel instabiele mensen zien we Een laag cortisol niveau, bijnieruitputting vaker fluctuaties van cortisol in het serum of cortisolresistentie kunnen acuut of chro- nisch zijn. Bij acute uitputting zien we een Paradoxaal is dat een hoog cortisol niveau in het serum óók tot depressie leiden. eind van een 24-uurs race, of hardlopers bij depressie vaker sprake is van een hoog na een marathon. Na rust herstelt dit lage • Verbetert spijsvertering en eetlust, Bij chronische bijnieruitputting of struc- tureel weinig cortisol is de periode veel Eén daarvan is dat de hoeveelheid cortisol • Vermindert allergieën, overgevoelig- stress, het burn-out syndroom en het chro- dan een soort cortisol resistentie. In de het gevolg van een chronisch laag cortisol niveau. Tekorten kunnen zich op verschil- cortisol niveau. Ook wordt bij depressieve mensen ’s nachts een hoger cortisol niveau gevonden, terwijl dit dan juist laag zou Te veel of te weinig cortisol
moeten zijn. Veel cortisol lijdt dan tot Hoewel in deze situatie veel cortiol in het We zien bij een laag cortisol niveau vooral ziekte van Cushing (te veel cortisol) aange- 2. Er wordt tevéél cortisol aangemaakt, negativisme, geïrriteerdheid, psychose en zien er geen verdere klinische klachten in met als voorbeeld de ziekte van Cushing.
depressie. Daarnaast geeft een tekort aan cortisol problemen met o.a. de schildklier- Te veel cortisol
Een structureel te hoog cortisolniveau in duidelijke relatie tussen bijnieren (cortisol, cortisol-resistentie of een structureel laag stokken (oestrogeen, testosteron, proges- worden. Dit brengt een sterke ontregeling cellen verlagen. Weinig cortisol zorgt voor tingssysteem teweeg. Baby’s met een laag • Verhoging van het niveau van (excita- niveau. TBG transporteert T3 en T4 in het cortisolniveau. Ook dit kan voor de rest toire) neurotransmitter receptoren zoals bloed. Dit leidt tot minder vrij T3 en T4 van het leven een belangrijke rol spelen. Later zijn ze vaak minder stressbestendig. roidie kan ontstaan. Ook zijn er duidelijke aanwijzingen dat bij een laag cortisolni- Bijnieren (cortisol) en eierstokken (oestro- geen, progesteron) zijn met elkaar verbon- den. Dit komt al bij de embryo tot uiting. Hierin bevindt zich een groep cellen die uiteindelijk zowel de eierstokken als de Symptomen bij laag cortisol,
buitenste laag van de bijnieren (cortisol- cortisolresistentie of bijnier
goed te laten werken is het van belang dat uitputting
de juiste hoeveelheid cortisol in de cellen aanwezig is. Tevéél cortisol kan namelijk Cortisol en veroudering
of vertragen. Dit leidt tot hypothyroïdie. De werking van cortisol op de doelcellen Het zgn. “volle maan” gezicht bij de ziekte zaadcel niet mag worden ‘afgeweerd’. Bij de man is er naast cortisol voldoende • Er vindt een duidelijke afname plaats in de variaties van het ‘circadiaans ritme’ immuniteit als allergieën toe. Vooral op van cortisol in het bloed. Het lijkt erop die allergievormen waarbij histamine een belangrijke rol speelt. Cortisol gaat de cortisol op 80 jarige leeftijd. Deze zijn Cortisol bij moeder en baby
zijn voor slaapproblemen bij ouderen.
• Cortisol in bloedserum blijft hoger bij geboorte, tijdens de foetale ontwikkeling Cortisol auto-immuniteit en de
schildklier
leerd worden. Tijdens het 2e trimester van Cortisol tekort kan leiden tot zowel hypo- als hyperthyroïdie. Er is voldoende cortisol Bij het ouder worden wijst een verhoging Bij chronische stress van de moeder zal zij of het gelijk blijven van cortisol in bloed te remmen. Wanneer er weinig cortisol is niet op een teveel aan cortisol, maar op kan dit de omzetting van T4 naar T3 verho- gen, hetgeen tot hyperthyroidie kan leiden.
In het 3e trimester beginnen de bijnieren cellen en door de vertraagde ontgifting. van de baby o.a. cortisol te produceren. immuun functie. Wanneer er een tekort is aan cortisol neemt het risico toe op auto- door de moeder. Afhankelijk van de hoeveel- heid stress van de moeder zullen de bij- nieren van de baby hierdoor sterk vergroten.
de schildklier beschadigen en de werking van schildklierhormonen veranderen. Adaptogenen, cortisol en nutriënten
bijnieren van de baby sneller dan normaal idie ontstaan, het op en neer gaan van de bij het reguleren van het neuronendocriene en immuunsysteem die met elkaar in Cortisol: een steroïdhormoon
Cortisol is een steroïdhormoon dat in de bijnierschors uit cholesterol wordt gemaakt. Bij de synthese in de mitochondrieën van de bijnierschors wordt eerst pregnenolon gevormd. Dit is een gemeenschappelijke voorstof van zowel glucocorticoïden (bv. cortisol), mineraalcorticoïden (bv. aldosteron) en androgenen (bv. testosteron op cortisol. Adaptogenen helpen bij chro- en DHEA). Pregnenolon gaat vervolgens uit de mitochondrieën en wordt dan omgezet naar progesteron. In het endoplasmatisch reticulum wordt progesteron vervolgens haven. Hier valt ook onder het reguleren omgezet naar 17 alfa hydroxyprogesteron. Hierna ontstaat desoxycortisol dat vervol- van het bioritme en het circadiaans, aan gens opnieuw in de mitochondrieën wordt omgezet naar cortisol. Al deze omzet- tingen zijn afhankelijk van de specifiek ijzerbevattende p450 enzymen.
De belangrijkste adaptogenen die de bijnieren (cortisol) ondersteunen zijn:• Rhodiola rosea Cortisol: een katabool hormoon
Katabolisme is het metabolische pad waarin grotere moleculen worden afgebroken • Eleutherococcus senticosus (Siberische tot kleinere om energie vrij te maken. Anabolisme daarentegen is het metabolische bouwpad dat moleculen opbouwt uit kleinere eenheden, bv. voor de opbouw van organen en weefsels. Veel anabole processen hebben energie nodig uit het katabool systeem (ATP).
Dr. Paul C. Eck onderzoekt al jarenlang de Cortisol is een katabool hormoon. Andere katabole hormonen zijn progesteron mineralenstatus van het lichaamsweefsel. glucagon en in mindere mate melatonine. Tot de anabole hormonen behoren o.a. Hij geeft aan dat een zwakke bijnierfunctie insuline, DHEA, testosteron, oestradiol en groeihormoon. Een goede balans tussen de belangrijkste oorzaak is van een koper/ katabole en anabole hormonen is belangrijk. Cortisol zorgt voor het vrijmaken van zink onbalans. Een goede bijnierfunctie is energie en verhoogt de opname van suiker in het bloed. Eén van de eerste klachten bij laag cortisol of cortisol-resistentie is dan ook vermoeidheid.
o.a. door ceruloplasmine. Ceruloplasmine is nodig voor het opbouwen van eiwitten en voor een goed transport en de verwer-king van koper. Als de bijnieren uitgeput Supplementen/Nutriënten
raken maakt de lever minder ceruloplas-mine. Dit leidt tot meer “vrij” koper in weefsel en organen.
Ortholon supplementen die cortisol
Koper en zink werken in relatie tot elkaar. reguleren:
Als de één in het weefsel of bloed omhoog gaat, gaat de andere omlaag. Er ontstaat De nutriënten en aminozuren om cortisol goed te laten functioneren zijn: Belangrijke nutriënten:
• B vitamines, in het bijzonder vit. B5 Circadian

Source: http://www.circadian.nl/nieuwsbrieven/cortisol.pdf